Zadatek i zaliczka w umowie – kiedy je stosować?

Zadatek i zaliczka to dwie odrębne klauzule umowne, stosowane przy zawieraniu kontraktów. Często są ze sobą mylone, chociaż wywołują odmienne skutki prawne. Na czym polegają różnice?

Zadatek lub zaliczka wpłacane są przez stronę umowy przed wykonaniem umowy. W przypadku, gdy umowa nie zostanie wykonana, co do zasady zaliczka podlega zwrotowi, a zadatek nie (poza wyjątkami, np. gdy za brak wykonania umowy ponoszą odpowiedzialność obie strony umowy). Z tego powodu, w umowie należy precyzyjnie określić, czy wpłacana kwota stanowi zadatek, czy zaliczkę, tak aby zapobiec ewentualnym sporom w przyszłości odnośnie do charakteru i skutków dokonanej zapłaty. Zarówno zadatek, jak i zaliczka stanowią dodatkowe zastrzeżenie umowne, które mogą wprowadzić strony do umowy według swojego uznania. Obie klauzule mogą być wykorzystane np. przy zawieraniu przedwstępnej umowy sprzedaży.

1. Co to jest zadatek?

Zadatek został uregulowany w ustawie z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny („KC”). Zadatek co do zasady stanowi sumę pieniężną, która jest częścią zobowiązania pieniężnego do spełnienia, którego jest zobowiązana strona umowy dająca zadatek. Nie ma konieczności zaliczania zadatku na poczet świadczenia uregulowanego w umowie. Zadatek może stanowić również rzecz ruchomą, która zostaje dana jednej stronie umowy przez drugą stronę umowy. Rzecz może nie być związana z przedmiotem przyszłego świadczenia. Istotne jest to, aby rzecz była możliwa do wręczenia przy zawarciu umowy lub też w innym terminie ustalonym przez strony umowy. W praktyce, w przypadku zadatku,...